tips & blogs voor leerkrachten

Je staat voor de klas en je gaat Nederlandse les geven aan anderstaligen. Hoe pak je dat aan? Heb je enig idee hoe lastig het is om de Nederlandse taal te leren als je er niet mee bent opgegroeid? Maar omdat je voor de klas staat, kun je wel met deze uitdaging te maken krijgen.

Ga eens na hoe jij het aan zou pakken als je Nederlandse les zou gaan geven aan anderstaligen. Ik ben op onderzoek uit gegaan en heb naar mijn eigen ervaringen gekeken en van daaruit heb ik dit artikel geschreven. 

Nederlandse les waarom is dat belangrijk?

De Nederlandse taal is erg lastig, zeker als je het anderstaligen aan gaat leren. Er is een taalbarrière die meespeelt, maar er is ook een cultuurverschil. Het zijn allemaal factoren waar je rekening mee dient te houden bij het lesgeven.

Met motivatie en humor kun je een heel eind komen als je les gaat geven. Als je met een grapje lastige woorden aan kunt leren, dan blijft de informatie ook beter hangen bij de anderstaligen. Ik heb gemerkt dat wanneer de leerlingen zich open stellen om de Nederlandse taal te leren, dat dit dan een hele verrijking voor hen is. Ze zullen het dan ook eerder oppikken.

De taal kennen is erg belangrijk om zich in Nederland te kunnen redden. Zij leren een nieuwe taal en daardoor gaat er voor hen een hele nieuwe wereld open. Als anderstaligen de Nederlandse taal kennen, kunnen ze zich verstaanbaar maken, op zoek naar werk, er is communicatie mogelijk. Ze kunnen hun kinderen helpen met huiswerk. De Nederlandse les is belangrijk voor kinderen maar ook voor de ouders.

Ik heb bijvoorbeeld meegemaakt dat er allochtonen in de klas zijn en dat zij zichzelf wel kunnen uiten, maar dat de ouders bijna geen Nederlands praten. De kinderen zijn dan een tolk tussen mij en de ouders. Het is daarom van belang dat de ouders zelf de Nederlandse taal leren en met zowel docenten als met hun eigen kinderen in het Nederlands kunnen spreken.

Ik heb nu duidelijk geprobeerd te maken waarom de Nederlandse taal voor kinderen en volwassenen erg belangrijk is, maar dat geldt ook voor de docent zelf. Voor de docent is het ook erg interessant, want als docent kun je meer te weten komen over de cultuur van je leerlingen. Je raakt namelijk met elkaar in gesprek en daardoor leer je elkaar beter kennen. Als een van de twee de taal van de ander niet spreekt, is het lastig communiceren. 

Aandachtspunten Nederlandse les leren

Je staat voor de klas, maar zij begrijpen jou niet en jij hen niet, ze spreken de Nederlandse taal niet. Hoe pak je dit aan?

-          Neem voorwerpen mee, zorg dat het bekende voorwerpen zijn. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan een boek, een banaan, een knuffel van een hond, maar je kunt ook denken aan foto’s van de ouders van de kinderen of van hun land (herkenbare zaken).

-          Je benoemt een product bijvoorbeeld een banaan, je laat de banaan zien aan je leerlingen en benoemt deze nog eens. Je laat ze aan de banaan voelen en dan kun je ook de kleur benoemen. Je kunt bijvoorbeeld een groene en een gele banaan meenemen en dan kun je het kleurverschil duidelijk maken.

-          Laat de leerlingen de banaan in hun taal uitspreken. Hierdoor leer jij ook nieuwe woorden als docent. De interesse die jij toont in hun taal schept een band.

-          Door verschillende voorbeelden en afbeeldingen te benoemen, kun je de woordenschat van de kinderen vergroten.

-          Als dat goed gaat kun je een soort toneelstukje spelen en als ze de klas binnenkomen zeg je goedemorgen. Vervolgens zeg je hallo en dan de naam van de leerling. Op deze manier leren ze ook nieuwe woorden en ze zullen na een paar dagen vanzelf goedemorgen terug zeggen. Kinderen leren erg snel! Herhaling werkt daar aan mee.

-          Je kunt het ook uitbreiden en na de middagpauze goedemiddag zeggen als je de klas binnenkomt en als de leerlingen naar huis gaan kun je zeggen  tot morgen. 

Het is belangrijk dat je niet meteen te hoge verwachtingen hebt van de leerlingen. Het is voor hen allemaal nieuw, ze zijn misschien bang en onzeker om woorden uit te spreken en zullen wat terughoudend zijn.

Laat iedereen in de klas een keer het woordje zeggen en herhaal het zelf ook, zodat zij de uitspraak horen en ook goed leren articuleren. Je kunt eerst met een woord beginnen en dan twee woorden. De grammatica en de lidwoorden komen vanzelf en zullen in het begin nog regelmatig fout gaan.

Ook al ben je met de Nederlandse taal grootgebracht, wie maakt er nooit fouten? De en het worden soms door elkaar gebracht, enkelvoud en meervoud, tegenwoordige en verleden tijd, er zijn maar weinig mensen die alles foutloos kunnen en kennen!

Het is goed om te bekijken hoe snel de leerlingen alles herkennen. Voorkom dat de rest van de klas de anderstalige kinderen uitlacht, wellicht is dat niet zo bedoeld, maar onzekere kinderen kunnen daardoor toch in hun schulp kruipen en niets meer durven zeggen. 

Genoeg variatie in de lessen

Het is belangrijk dat de lessen leuk blijven en daar speelt variatie een grote rol in. Je kunt wel iedere keer alle woorden herhalen, maar het is ook belangrijk dat er nieuwe woorden worden aangeleerd.

Zorg daarom dat er iedere les een gedeelte wordt besteed aan herhalen, maar dat er ook voldoende ruimte is voor nieuwe woorden. Het is voor anderstaligen vaak leuk als zij wat nieuws kunnen leren en thuis kunnen komen met wat zij hebben geleerd. Dit vraagt wel om creativiteit en flexibiliteit.

Misschien is er die dag wat speciaals gebeurd, daar kun je dan op inspelen. Als docent is het belangrijk dat je creatief bent en inspeelt op de wensen en behoeften van de leerlingen. Het kan zijn dat je een groep hebt die snel leert en dan is het van belang dat je nieuwe uitdagingen biedt.

Neem de tijd om je lessen voor te bereiden en zorg voor structuur, zodat je houvast hebt tijdens de lessen. Ik zie het lesgeven als een uitdaging. Ook het aanleren van Nederlands aan anderstaligen is dag in dag uit weer een uitdaging, waarbij je creatief moet zijn als docent en waarbij je zelf ook iedere dag weer leert van de kinderen. Variatie is belangrijk, maar ook echte aandacht en geduld moeten aanwezig zijn tijdens het lesgeven.